„…wkładano nam do głów zasadę, że wiedza ma dopiero wtedy sens, kiedy podlega nie tylko poszerzaniu, ale i wymianie myśli, doświadczeń”

odpowiedział mi miłośnik szkła niemeńskiego, od którego otrzymałem kopię katalogu Jakóba Grossa.

Skanuj4 3

okładka katalogu Jakóba Grossa

Drodzy Czytelnicy, wobec ciągle jeszcze niedostatecznej ilości materiałów źródłowych na temat szkła, podjęliśmy decyzję o upublicznieniu w internecie katalogu Jakóba Grossa. Dla wielu kolekcjonerów katalog nie jest tajemnicą, jednak jakoś tak skrzętnie ukrywany, do tej pory nie wypłynął. Jest to gest ważny szczególnie dla młodych zbieraczy, którzy niemal po omacku, często sugerując się kłamliwymi opisami, tworzą własną kolekcję szkła.
Pamiętam, jak sam gromadząc skrawki katalogów szkła, miałem trudności z oceną konkretnych modeli. Dzięki Panu Grzegorzowi, kolekcjonerowi z Poznania, posiadam kopię katalogu. I w zasadzie to jemu należy dziękować. Jego ogromna kolekcja szkła niemeńskiego, ponad 100 różnych modeli, robi naprawdę wrażenie. Jak na razie żadne muzeum w Polsce nie może poszczycić się podobną ekspozycją.

Na 36 stronach katalogu Grossa, możemy zobaczyć produkty Huty Szklanej J.Stolle Niemen w aranżacjach i co najważniejsze w trzech wymiarach, ponieważ są to zdjęcia. Próbkę można zobaczyć w moim poprzednim tekście, gdzie pokazałem reklamę krakowskiej firmy.

Skanuj4 2

36 strona katalogu, ogólny widok sal wystawowych na I piętrze sklepu przy Rynku Gł.30

Przy tej okazji należy wyjaśnić, dlaczego szkła niemeńskie zostały w taki sposób przedstawione przez obcą firmę. Otóż, Jakub Gross zajmował się handlem porcelaną, szkłem i oświetleniem. Po I wojnie światowej otworzył mały sklepik w zaułku Rynku Głównego 8 w Krakowie, potem w latach trzydziestych firma rozrosła się, powstał drugi sklep już w dużo lepszym miejscu, na rogu Rynku i Szewskiej. Swój sukces zawdzięcza firma między innymi estetycznym talentom Jakuba Grossa. „Była to artystyczna dusza, człowiek z polotem, z miłością do sztuki i życia”.* Dbał o każdy szczegół witryn wystawowych, chętnie wprowadzał nowości produktowe, powiedzielibyśmy że lansował.
W katalogu znajdują się ciekawe opisy szkieł, pojawia się konkretne nazewnictwo. I tak np. garnitur 1761 i 1764 to „Krysia”, a zastawa gdzie podstawą są modele talerzy 1276, 1395, oraz inne elementy zastawy m.in. 1399, 1402, 1406, 1682, 1686, 1723 itd., to po prostu „Jagro” (nazwa od pierwszych liter imienia i nazwiska).
Gross nie skąpił na reklamę, m.in. w prasie, na tramwajach czy nawet filmy reklamowe w kinach. Aby dostać się do jego pierwszego sklepu należało przejść ok. stu metrów w głąb pasażu, obok kilkudziesięciu gustownie zaaranżowanych gablot z towarem, niczym kura za ziarnem.
Co bardzo ciekawe, to krakowska firma miała niektóre niemeńskie zastawy stołowe na wyłączną sprzedaż w całej Polsce. Taka informacja pojawiała się w reklamach, i jest to kwestia do dalszego zgłębienia, czy była to wyłączność czasowa czy stała, bo wtedy niektóre modele powinny być tylko w reklamach, ale nie występować w katalogu huty Juliusza Stolle. Przykładem jest żardiniera niewystępująca w katalogu, którą widać na jednym ze zdjęć półek, zapełnionych wyrobami niemeńskimi, w sklepie Grossa.
Innym przykładem bardzo dobrych stosunków pomiędzy firmami, jest wypromowanie przez Grossa maszynki do kawy „groja” oraz „grossówki” – zestawu szklanych szufladek na sypkie produkty spożywcze. Są to modele odpowiednio 1523 i 1420.
Firma musiała mieć niezłą pozycję na rynku oraz duże zaufanie, skoro wydawała katalog z produktami innej firmy, nie bacząc że niektórzy będą zamawiać szkła bezpośrednio u producenta, czy w innych sklepach. Zapewne Jakub Gross przyczynił się do popularyzacji szkieł niemeńskich.
* Informacje o sklepie znalazłem w książce Natana, syna Jakuba, pt. „Kim pan jest, Panie Grymek”

Skanuj4 1

35 strona katalogu, powyżej wnętrze przy Rynku Gł.30, poniżej: wystawy przy Rynku Gł.8

Teraz kiedy wiemy, jak wartościowy, choć niezbyt obszerny, jest katalog firmy Jakóba Grossa, proponuję następujące możliwości uzyskania kopii.

Zgodnie z zasadą zdobywania wiedzy, a więc wykazania pewnej inicjatywy, a w tym przypadku bardzo małej, deklaruję, że każdy kto napisze trzy komentarze pod dowolnym tekstem opublikowanym od dziś (włącznie) otrzyma mailem skan katalogu. Jednak zaliczone będą komentarze tylko merytoryczne, podlegające mojej subiektywnej ocenie. Teksty typu, „dobry artykuł”, choć mile widziane, nie zliczają się, ale np. informacja, że tacka modelu 1531 ma 96 odciśniętych ząbków, już tak. Jako że, możliwości komentowania wzrastają wraz z ilością napisanych przeze mnie tekstów, proponuję modlić się, by ich było jak najwięcej w najbliższym czasie.
Druga możliwość to taka, że nic nie robimy, tylko sprawdzamy od czasu do czasu czy na blogu nie pojawia się skan katalogu w całości. Zapewniam, że pojawi się w styczniu.

Komentarze mogą być anonimowe, proszę używać jakiegoś pseudonimu, abym mógł zliczać teksty, potem proszę o kontakt przez „formularz kontaktowy” z podaniem adresu mailowego.

Jak to jest z tym imieniem Jakób/Jakub, i czy na tej podstawie można datować katalog?

Post Scriptum 30.01.2014

Pełen katalog Jakóba Grossa.

Katalog Jakóba Grossa

 

10 komentarzy

  1. Anonymous

    Świetna wiadomość…
    A jeżeli chodzi o Jakóba to po 1936 roku, a więc chyba po ostatniej dużej "aktualizacji" pisowni rodzimej dokonanej przez PAU, powinien się już pisać przez u otwarte. Zatem i katalog, jeśli imć Gross faktycznie szedł z literą "prawa", powinien być sprzed tej daty.
    rf

    Odpowiedz
    • Zbieracz Staroci

      +1
      Jeśli chodzi o pisownię imienia to faktycznie rok 1936 jest przełomowy. Natan Gross pisząc książkę, używa tylko formy Jakub. Jednak znalazłem reklamę sklepu Grossa z 1939 roku, ze starą pisownią. Czyli na razie nie da się określić daty wydania katalogu.

      Odpowiedz
    • Anonymous

      Przeglądając wczoraj album wystawy "Rzeczy pospolite" w dwóch notkach dotyczacych szkieł niemeńskich autorstwa prof. Banasia przywołany jest katalog Grossa z datą wydania 1938 rok. Pytanie tylko, czy katalog z którego korzystał autor opisów i katalog powyżej opisany pochodzą z tego samego roku, czy może Gross wydawał więcej niż raz swoje katalogi.
      rf

      Odpowiedz
  2. Artur Kuchno

    Dzień dobry. Kilkanaście zdjęć sklepu Jakóba Grossa znajdzie Pan na stronie Narodowego Archiwum Cyfrowego (www.nac.gov.pl). Proszę kliknąć ikonę ZBIORY NAC ON-LINE. Następnie w lewym górnym rogu w niebieskiej ramce wpisać „Jakub Gross Kraków” i kliknąć strzałkę. Przyjemnego oglądania. Z wyrazami szacunku (za Pana pasję). Artur Kuchno.

    Odpowiedz
  3. Zbieracz Staroci
    Zbieracz Staroci

    Znam te zdjęcia, ale dobrze że Pan o tym pisze, bo inni czytelnicy będą mogli dotrzeć do tych fotografii. Kiedy jeszcze nie miałem katalogu Grossa, zamierzałem nawet je kupić w NAC i opublikować na blogu.
    Zapewne za jakiś czas to zrobię, tylko nie wiem kiedy, bo w głowie mam ze 100 tekstów i muszę robić selekcję.

    Odpowiedz
  4. Magda62

    Na błękitnej, owalnej popielniczce, którą posiadam, imię pisane jest Jakób. Sygnatura: Jakób Gross Kraków Sprzedaż wyribów Firmy Huty Szklane J. Stolle ,, Niemen” Sp.Akc . Posiadamy wiele egzemplarzy wyrobów, które były sprzedawane w tym sklepie. Dziadkowie mojego męża należeli do kierownictwa sklepów w Rynku Głównym, w Krakowie, pod nr 8 i 30 . Magda Królikowska

    Odpowiedz
  5. Jadwiga Kornaś

    Witam, dzisiaj dowiedziałam się że w Rodzinie mamy porcelanowy śliczny garnitur do kawy manufaktury Ćmielów, model płaski z pracowni wzorniczej Bogdana Wendorfa, bardzo prawdopodobne, że kupiony w latach 30 tych właśnie u Pana Grossa !
    Pozdrawiam Pana z Krakowa.

    Odpowiedz

Zostaw odpowiedź do Zbieracz Staroci Anuluj Odpowiedź

Twój e-mail nie zostanie opublikowany